CODE DIVERSITEIT & INCLUSIE

Wat is de Code Diversiteit & Inclusie?
De Code Diversiteit & Inclusie is een gedragscode van, voor en door de Nederlandse culturele en creatieve sector over diversiteit en inclusie. De code is
een instrument van zelfregulering.
Het doel van de code is dat de culturele en creatieve sector de brede diversiteit van de Nederlandse samenleving representeert. Een basisvereiste is
dat de sector gelijkwaardig toegankelijk is voor iedereen: als maker, producent, werkende en publiek. Zo wordt de sector van iedereen. Iedereen draagt
er op eigen wijze aan bij. Iedereen wordt gewaardeerd, gerespecteerd,
gehoord en voelt zich thuis in de sector.

Waarom de code?

Sociaal: de culturele en creatieve sector is van, voor en door iedereen
Onze samenleving is bijzonder divers. De hele sector kan niet om deze
realiteit heen. Je verhouden tot deze realiteit betekent inspelen op de in de
samenleving aanwezige diversiteit. Dit doe je door je werk, producten en
diensten en je organisatie voor iedereen toegankelijk te maken. Het is een
noodzakelijke stap om als culturele en creatieve organisatie relevant en
aantrekkelijk te blijven. Wanneer je het potentieel op het gebied van diversiteit niet benut, dan sluit je een deel van de samenleving uit.

Artistiek en inhoudelijk: inclusief werken is een verrijking voor kwaliteit
Een diverse en inclusieve sector brengt unieke ervaringen en onbekende
perspectieven naar voren. De kracht van diversiteit benut je door inclusief te
zijn. Dat is een verrijking voor de kwaliteit van je werk, voor het cultuurlandschap en voor de samenleving. Het vereist een stelselmatige manier om je
eigen artistieke en inhoudelijke keuzes tegen het licht te houden. En om te
weten welke rol jouw identiteit en impliciete vooroordelen spelen bij het maken van artistieke en inhoudelijke producten. Dat vraagt een onderzoekende
houding naar verschillende perspectieven in je omgeving en hoe je die een
plek geeft. Jouw organisatie moet een veilige plek zijn waar iedereen zich
thuis voelt om zich in een ander perspectief te verplaatsen.

Zakelijke voordelen van een inclusieve organisatie
Ook in zakelijk opzicht is het belangrijk om aantrekkelijk en relevant te blijven. Diversiteit in Bedrijf1geeft de volgende voordelen van een inclusieve
organisatie:
• Aantrekken en behouden van (top)talenten;
• Beter inspelen op behoeften en verwachtingen van een divers
samengestelde klantenkring;
• Toegang tot nieuwe markten;
• Groter vermogen tot aanpassing aan veranderingen;
• Positiever imago;
• Innovatiever en creatiever teamwerk;
• Betere samenwerking tussen collega’s;
• Betere besluitvorming op basis van verschillende culturele invalshoeken;
• Hogere medewerkerstevredenheid;
• Meer betrokken en loyale werknemers.
1 Diversiteit in bedrijf is een initiatief van de Stichting van de Arbeid, het overlegorgaan van de centrale organisaties van werkgevers- en werknemersorganisaties: Vereniging VNO-NCW, MKB-Nederland,
LTO-Nederland, FNV, CNV en VCP. Het Charter Diversiteit van Diversiteit in bedrijf is getekend door
180 Nederlandse en meer dan 10.000 Europese ondertekenaars.

Voor wie is de code?

De code is er voor iedereen die werkt in de culturele en creatieve sector,
voor alle aan de sector gerelateerde organisaties, voor iedereen die de
sector ondersteunt en alle afnemers van kunst, cultuur, creatieve producten
en diensten. De code is van toepassing op gesubsidieerde en niet-gesubsidieerde organisaties.

Voor de culturele en creatieve sector
De afbakening van de culturele en creatieve sector die in deze code is gehanteerd, is gelijk aan de indeling van het Sociaal Cultureel Planbureau2

Voor alle werkenden binnen de sector
De code is van toepassing op alle werkgevers, opdrachtgevers, werknemers,
opdrachtnemers, zelfstandig ondernemers, stagiairs, vrijwilligers en leden
van de Raden van Bestuur of Raden van Toezicht.

Voor alle aan de sector gerelateerde organisaties
De code is van toepassing op onder meer brancheorganisaties, werkgeversen werknemersorganisaties, adviesorganen, uitvoeringsorganisaties, onderzoeksinstellingen en (kunstvak)opleidingen.

Voor iedereen die de sector ondersteunt
Voor overheden (Rijk, provincies en gemeenten), fondsen (publiek en privaat)
en voor overige sponsors zoals het bedrijfsleven of privépersonen.

De werking van de code

De code richt zich op werkenden in de culturele en creatieve sector en is
daarmee relevant voor alle eerdergenoemde partijen. De code bestaat uit
vijf principes voor het adequaat vormgeven en bevorderen van diversiteit en
inclusie in jouw organisatie en in jouw werk.

De vijf principes

1. Je weet waar je staat ten aanzien van diversiteit en inclusie.
2. Je integreert diversiteit en inclusie in je visie.
3. Je creëert draagvlak binnen je organisatie voor het naleven van de
   code.
4. Je stelt een plan van aanpak op, gericht op continue verbetering.
5. Je monitort en evalueert naleving van de code en je legt er verantwoording over af.

De vijf principes zijn uitgewerkt in vijf stappen. De vijf principes en de vijf
stappen vormen samen de Code Diversiteit & Inclusie. Door de stappen te
zetten, pas je de code toe. Het is geen afvinklijst. Hoe jij dagelijks in alle
werkzaamheden inclusief denkt en handelt, bepaalt de werking en de kracht
van de code.

Pas toe en leg uit
Pas de code toe en leg uit hoe je dat doet. Denk en handel volgens de code,
reflecteer er kritisch op, en leg publiekelijk verantwoording af. Zeg in je jaarverslag en andere publiek toegankelijke communicatie welke stappen je wel
en (nog) niet zet.

Oordeel van overheden
Overheden die de code willen gebruiken bij de toekenning van subsidies,
zien toe op de naleving van het principe ‘pas toe en leg uit’. De aanpak en
verantwoording daarover door de organisatie geven aanleiding voor een
terugkerend gesprek over de bevordering van diversiteit en inclusie.
Afrekenen op basis van metingen doet geen recht aan de geest van de code.

DIVERSITEIT & INCLUSIE

Onderstaande definities maken duidelijk wat de culturele en creatieve
sector verstaat onder diversiteit en inclusie.

Diversiteit

De code gebruikt de term diversiteit om aan te geven dat mensen op een
reeks van zichtbare en onzichtbare kenmerken van elkaar verschillen en met
elkaar overeenkomen. Diversiteit is een gegeven. Mensen verschillen van
elkaar. De verschillen betekenen iets voor ieders positie in de samenleving
en de kansen die men krijgt. Ze sturen ons gedrag en denken. Niet iedereen
is zich daar altijd van bewust.
De verschillen spelen altijd in samenhang een rol. Identiteitsvorming vindt
plaats door de unieke combinatie van deze verschillen. De code is van origine gericht op culturele diversiteit. Daarnaast geeft de code ruimte aan meer
vormen van verschil, zoals gender, beperking, seksuele oriëntatie, religie,
sociaaleconomische status, opleidingsniveau en leeftijd.
Bij diversiteit in jouw organisatie en jouw werk gaat het om de vraag in welke
mate de diversiteit van de samenleving gerepresenteerd is in de vier P’s van
programma, publiek, personeel en partners.

Inclusie

De term inclusie verwijst naar hoe je met verschillen en overeenkomsten omgaat. De kracht van diversiteit en de voordelen ervan worden benut wanneer
het unieke van elk individu wordt (h)erkend en verwelkomd. Daarvoor moet
je leren elkaar te waarderen, niet ondanks, maar juist dankzij de verschillen
en overeenkomsten die er zijn. Het is essentieel dat iedereen onderdeel is
van de besluitvorming en de mogelijkheid heeft om ideeën aan te dragen.
Inclusie is de mate waarin makers, producenten, werkenden en publiek van
alle identiteiten – zichtbaar of niet – zichzelf kunnen zijn en zich veilig en
gerespecteerd voelen.

Toegankelijkheid

Waar de code spreekt over toegankelijkheid wordt de brede definitie ervan
bedoeld, bestaande uit:
• fysieke toegankelijkheid
• bereikbaarheid van voorzieningen
• informatieve toegankelijkheid
• digitale toegankelijkheid
• sociale toegankelijkheid
• financiële toegankelijkheid